Nog al te vaak hoor ik “wat is BIM?”… De term kent veel “woord inflatie” en is aan originele betekenis verloren:
BIM is onderdeel van merk- en bedrijfsnamen.
Big BIM bij het met meerdere organisaties modelleren
iBIM wanneer tools via een web interface zijn gekoppeld
… etc.
Met name in de Nederlandse Infra- & GWW sector valt de woord acrobatiek erg op. Want eigenlijk wordt daar “BIM technologie” nauwelijks toegepast.
Laten we eens kijken waar CAD, BIM, en VDC eigenlijk vandaan komen.
Computer Assisted Design (CAD)
CAD, of Computer Assisted Design, is de oudste methodiek van de drie. CAD is ontwerpen en documenteren met de computer. CAD maakt gebruik van zowel 2D-tekeningen als 3D-modellen. 3D CAD is standaard in vele domeinen sinds de jaren ’90 en verschillende sectoren hebben er enorm voordeel van gehad wat betreft het mogelijk maken van meer complex ontwerpwerk: van mobiele telefoons tot vliegtuigen tot gebouwen. Allemaal zaken die vele details en componenten bevatten. De wijdverspreide toepassing van 3D CAD werd grotendeels gedreven door de noodzaak voor bedrijven om concurrerend te blijven. CAD is een nog altijd veel gebruikte, waardevolle, tool.
De komst van BIM
In vergelijking met CAD moet BIM (Building Information Modelling) worden opgevat als een samenwerkingsproces dat wordt vergemakkelijkt door digitale technologie (inmiddels ook al niet meer de nieuwste). Van origine komt BIM uit de woning- & utiliteitsbouw. Door een holistische benadering van de bouw te bieden (ontwerp, bouw en documentatie verenigt over de gehele levensduur van een project), heeft BIM de afgelopen jaren een aanzienlijke verandering van de bouwsector mogelijk gemaakt. Het belangrijkste verschil tussen BIM en 3D CAD is dat een BIM-bestand (IFC) erg informatierijk is en details bevat over prestatiekenmerken, specificaties, en andere niet-fysieke gegevens. Alles op een behoorlijk standaard manier ingebed in het gedeelde 3D digitaal model.
BIMmen helpt architecten, ingenieurs, klanten en aannemers samenwerken in een enkel model. Dit kan relatief eenvoudig zowel concurrent als na elkaar. Het model helpt beslissingen te nemen, problemen te definiëren, en vragen vroegtijdig oplossen. Zo worden er clash controles uitgevoerd en worden coördinatie vraagstukken tussen disciplines in context van het model opgelost voorafgaand aan de bouw. Dat voorkomt vertragingen en problemen op de bouwplaats, bespaart tijd en geld, en leidt tot andere voordelen met maatschappelijke waarde (zoals minder materiaalverlies en een lagere impact op het milieu). In het ideaal plaatje blijft het BIM-model op zijn plaats zodra de bouw is voltooid en fungeert het model ook als dé referentie voor beheer & onderhoud.
Het is echter belangrijk om te benadrukken dat BIM een proces is in plaats van enkel een toepassing (zoals Revit) of hulpmiddel zoals CAD. Om functioneel te zijn, moeten alle partijen informatie delen, inclusief de fabrikanten van onderdelen en materialen. Terwijl 3D CAD het mogelijk maakt functies en componenten op te splitsen in hun samengestelde delen, ze te analyseren, en van kenmerken zoals een TAG-code te voorzien (vaak een referentie naar een separate database), is het BIM vanuit zichzelf al behoorlijk informatierijk. Componenten kunnen worden geïdentificeerd vanuit de achterliggende informatie standaard en met de standaard is het eenvoudiger af te spreken hoe eenzijdig een bijdrage te leveren. Zo kunnen kwaliteiten van verschillende aard zoals akoestisch, structureel en / of thermisch worden opgenomen “conform de standaard” ten behoeve van model gebaseerde analyses en verificaties volgens regels (denk aan het bouwbesluit of Madaster). Een BIM kan worden beschouwd als een slim informatie object, of parametrisch model, dat in weergaven verandert als een invoer wordt bijgewerkt.
Nadeel voor de Infra- & GWW sector: een voldoende breed & diepe en voor de gemiddelde engineer bruikbare versie van de onderliggende IFC technologie ontbreekt (nog) in modelleer pakketten.
Virtual Design & Construct
VDC, oftewel “virtual design & construct”, is de moeilijkste van de drie om te definiëren. Er is geen eenduidige definitie. Het gebruik van het woord “virtueel” is misleidend, want het impliceert dat VDC een vorm van software is. Maar hoewel IT vrijwel zeker wordt gebruikt, is VDC net als BIM een proces en een manier van werken die het beheer van geïntegreerde multidisciplinaire prestatiemodellen omvat.
Bij VDC’en wordt een ideale tactiek bedacht voor een bepaald project qua product, organisatie, en proces. VDC benadrukt samenwerking en geïntegreerd werken. BIM en 3D CAD zijn vaak een waardevol onderdeel van VDC. BIM en VDC zijn echter niet analoog. VDC hoeft niet noodzakelijkerwijs de modellering van bouwinformatie te omvatten. Zoals ik eerder aangaf: zeker in de infrastructurele sector zijn de 3D modellen vrijwel nooit opgebouwd uit de onderliggende BIM technologie.
Een belangrijk aspect van VDC is de modellering en representatie van “ruimte” (b.v. 3D) en “tijd” (b.v. 4D) op een manier die aansluit op de belangrijkste vraagstukken en management methoden op het project. Denk bijvoorbeeld aan werkruimte en inpassing. VDC is typisch het modelmatig werken vanuit een vooraf doordachte aanpak (van inmeting tot en met bouw). Het alom veel geroepen “3D tot 5D” BIM komt voort uit VDC denken en werken. Er is al veel geschreven en onderzocht hierover in de context van VDC nog voor BIM modellen gebruikt werden in de markt. BIM is veel specifieker dan VDC en komt voort uit de behoefte naar oplossingen voor het betekenisvol kunnen uitwisselen van informatie tussen computers (IFC: de industry foundation classes), maar beide zijn in wezen methoden voor het plannen en gezamenlijk beheren van een project.
Bij het schrijven heb ik gebruik gemaakt van de Trimble site: link.
